ELM VƏ ƏDƏB ABİDƏSİ: İBRAHİM CANAN BƏY
Ömer OKUMUŞ, Setter DURMAZ
Qafqaz Üniversitesi
Bakü / AZERBAYCAN
XÜLASƏ
İbrahim Canan, müəllifi olduğu qırxdan çox kitab, çox sayda məqalə və
konfransları ilə elm aləmində məşhur mühüm şəxsiyyətlərdəndir. 1940‐cı ildə Qaramanın Ermenek rayonu Küçükkarapınar kəndində anadan olan İbrahim
Canan, ilk təhsilini Qaraman, Ermenek və Konyada almış, 1958‐ci ildə Konya Oğlan Liseyi, 1962‐ci ildə isə Ankara Universiteti İlahiyyat
Fakültəsindən məzun olmuşdur. Kayseri və Akşəhərdəki məktəblərdə müəllimlik edən
İbrahim Canan, 1972‐ci ildə Paris‐Sarbon Universitetində “Həzrəti Peyğəmbərin təbliğ metodları” adlı
doktorluq dissertasiyasını başa çatdırmışdır.
İbrahim Canan, 1973‐cü ildə Atatürk Universiteti İslami Elmlər
Fakültəsində müəllim olaraq işə başlamışdır. Bununla yanaşı, Harran
Universiteti İlahiyyat fakültəsində dekan, Qafqaz Universitetində rektor kimi rəhbər
vəzifələrdə çalışmışdır.
İbrahim Cananın ən mühüm əsərləri arasında “Müxtəsər Kutubi‐sittə, tərcümə və şərhi” ilə “Rəsulullaha görə məktəb və ailədə uşaq tərbiyəsi”adlı
işləri yer alır. Nümunəvi ailə başçısı, çalışqan insan, təvazökar elm xadimi və
ədəb mücəssəməsi kimi tanınan İbrahim Canan, həmçinin, “vaxt tənzimi” ilə bağlı
çalışmaları və bu məsələdəki həssaslığı ilə seçilmişdir. İbrahim Canan 14
oktyabr 2009‐cu ildə düşdüyü avtomobil qəzasında vəfat
etmişdir.
ÖZET
İbrahim Canan, kaleme aldığı kırktan fazla kitabıyla, çok sayıda makale,
konferans ve bildirileriyle, ilim âleminin yakından tanıdığı önemli bir şahsiyettir.
1940 yılında, Karaman’ın Ermenek ilçesinin Küçükkarapınar köyünde doğan Canan,
ilköğrenimini Karaman, Ermenek ve Konya’da tamamlamıştır. 1958’de Konya Erkek
Lisesi’nden, 1962 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun
olan İbrahim Canan, önce Kayseri ve Akşehir’deki orta dereceli okullarda öğretmenlik
yapmıştır. Daha sonra, 1972 yılında, Paris‐Sorbonne Üniversitesi’nde, “Hz. Peygamber’in
Tebliğ Metotları” başlıklı doktora çalışmasını tamamlamıştır.
İbrahim Canan, 1973’te, Atatürk Üniversitesi, İslâmî İlimler Fakültesi’nde
öğretim üyesi olarak göreve başlamıştır. Canan, öğretim üyeliğinin yanı sıra,
Harran Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dekanlığı ile Qafqaz Üniversitesi Rektörlüğü
gibi idarî görevlerde de bulunmuştur.
İbrahim Canan’ın en önemli eserleri arasında, Kütüb‐ü Sitte Muhtasarı, Tercüme ve Şerhi ile Rasûlullah’a Göre Okul ve Ailede
Çocuk Terbiyesi adlı çalışmaları yer almaktadır. Örnek bir aile reisi, çalışkan
bir insan, mütevazı bir ilim adamı ve edep timsâli bir şahsiyet olarak tanınan İbrahim
Canan, aynı zamanda, “zaman tanzimi”ne dair çalışmaları ve bu konudaki
hassasiyeti ile de dikkat çekmiştir. İbrahim Canan, 14 Ekim 2009 tarihinde
geçirmiş olduğu bir trafik kazasında, Hakk’ın
rahmetine kavuşmuştur.
ABSTRACT
İbrahim Canan was well known person in the scientific world with his over
fourty published books, multitudinous articles, conferance papers and
presentations. İbrahim Canan was born in Kuchukpinar village in Ermenek district
in Karaman in 1940 and completed his elementary education in Karaman, Ermenek
and Konya. He graduated from Konya Boys` School in 1958, and Ankara Religious
Faculty in 1962, then he worked as a teacher first in Kayseri and after in
Akshehir secondary schools. Afterwards, he completed his doctoral research
called “On the Methods of Manifesto of Prophet Muhammad” in Paris‐Sorbonne in 1972.
İbrahim Canan started to work in Ataturk University, Faculty of Islamic
Sciences as a lecturer. In addition to this, Canan undertook some executive
duties as the Dean of the Faculty of Theology in Harran University as well as
the Chancellor of Qafqaz University. Among Canan`s prominent works, his Kutub‐u Sitte with brief Translation and Commentary, “Child breeding
in School and Family according to Rasulullah” held important places.
İbrahim Canan, who was an exemplary housholder, hard working personality,
modest scholar, also drew attention with his other surveys related to “time regulating”
and his oversensitivity on this context. İbrahim Canan died on October 14, in 2009 as a result of a
atraffic accident.
