BOLU BAKÜ’DEN SES VERDİ

“II. Beynelxalq Türk Xalqları Uşaq Edebiyatı Konqresi” (II. Uluslar arası Türk Halkları Çocuk Edebiyatı Kongresi), 11–13 Ekim 2012 tarihinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlendi. Bu kongreye, Abant İzzet baysal Üniversitesi öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Nazlı Rânâ Gürel ve Yrd. Doç. Dr. Zeki Gürel de birer bildiriyle katıldılar. Bakü’de eğitim ve öğretimine devam eden QAFQAZ UNİVERSİTETİ’nin Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı, Türkiye Yazarlar Birliği ve Azerbaycan Yazarlar Birliği ile birlikte düzenlendiği uluslar arası bu kongreye; 8 ülkeden 95 bilim adamı, şair, yazar ve yayıncı katılmıştır. Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğretim üyeleri kendi imkânlarıyla katıldıkları bu uluslar arası kongrede sundukları bildirilerinde özetle şunları anlatmışlardır: Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Nazlı Rânâ Gürel:  MAKEDONYA TÜRK ÇOCUK EDEBİYATINDA BİR DÜNYA KLASİĞİ  NECATİ ZEKERİYA Tito Yugoslavyasının yıkılmasından sonra (1991), bağımsızlığına kavuşan Makedonya, Balkanlar’da genç bir cumhuriyettir. Makedonya’da Türk kültürüne, Türk düşüncesine, ses bayrağımız Türkçeye, Türk edebiyatına ve insanlığa eserleriyle, çalışmalarıyla hizmet etmiş, yön vermiş şahsiyetlerden biri de Necati Zekeriya’dır. Makedonya ve Kosova Türkleri edebiyatının ilk dönem sanatçılarından biri olan Necati Zekeriya, deyince akla onlarca kitap, yüzlerce makale, yetiştirdiği çocuklar, elinden tuttuğu gençler, arkadaşlık ettiği usta kalemler, Birlik gazetesi, Piyoner, Sevinç, Tomurcuk, Kuş gibi çocuk dergileri, çeviri kitaplar ve tabii ki, hikâye ve şiir ağırlıklı telif eserler… En önemlisi de ORHAN gelir… Makedonya’da TÜRKÇE ÇOCUK EDEBİYATI gelir, gelmelidir. Türk asıllı Makedonyalı şair, eleştirmen, hikâyeci, yayıncı Necati Zekeriya, 1928 yılında Üsküp’te dünyaya geldi. 1988 yılında da vefat etti. Biz bu tebliğimizde; Makedonya’daki Türk varlığına dikkat çektikten sonra, Makedonya çocuk edebiyatının güçlü temsilcisi Necati Zekeriya’nın hayatına temas edeceğiz. Necati Zekeriya’nın bir çocuk edebiyatçısı olarak yaptığı hizmetler ve eserleri üzerinde dururken ORHAN adlı kitabının çocuk edebiyatında dünya klasiklerinden biri sayılması gerektiğini gerekçeleriyle birlikte anlatacağız.   Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Zeki Gürel’de: MUTLU, SAĞLIKLI VE BAŞARILI ÇOCUKLAR MASAL İKLİMİNDE BÜYÜRLER İnsan, biyo-psiko-sosyal bir varlıktır. Bu eşref-i mahlûkatın çocukluk çağı, kendisinden sonra gelen çağların da habercisidir. Masal, edebiyatın içinde, özellikle de çocuk edebiyatında öne çıkan bir tür olarak dikkati çekmektedir. Hatta çocukluğun bir evresi “Masal Çağı” olarak bile adlandırılmaktadır. Çocuk edebiyatındaki önemli türlerden biri olan masallar çocukluk çağının olmazsa olmazları arasında yerini almamışsa orda bir eksiklik ve yanlışlık var demektir. “Masallar çocukluk cennetinin hayal ülkesidir. Çocuk ruhunu yansıtan en çocuksu tür masaldır, çocukluğun yüzü hep geleceğe dönüktür. Masallar da geçmişle değil gelecekle ilgilidir. Çocuk hayali masallardan beslenir. Ve gelişir. Masallar aynı zamanda gerçek hayatı da yansıtır. Masallardan hayalleri ayıkladığınızda gerçekler dünyası daha kolay anlaşılır. Çocuk masalda kendini bulur. Masalla kolayca özdeşleşir, masalı yaşar. Masal kahramanlarını kendine yakın hisseder. Kendini masaldaki serüvene katmaktan hoşlanır. Masal formu, masalın sembolleri, tipleri, imajları ile çocuk dünyasının soyut anlatımı benzerlikler gösterir. Çocuk için masal hayaller dünyasında oynanan oyundan farksızdır. Büyüme ve gelişme çağındaki çocukların özlemleri en zengin olarak masallarda yer alır. Masal bu yüzden çocuğa yakındır. Çocuk ve masal, çocuk dünyasının özeti gibidir.”       Masallar, eskiden beri çocukların ilgisini çeken bir anlatım türüdür. Masal türünün kaynağı konusunda değişik görüşler vardır. Destanlar ve masallar millî şuuraltıdır. Bu açıdan bakıldığında çocukların masal çağında dinledikleri/okudukları/canlandırdıkları destan ve masalların bir milletin kendi çocuklarına kazandıracakları millî kimlikle olan ilişkisi de, ortak insanlık ideallerine sahip yeni nesiller içim önemi de kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Kim ne derse desin masal çağındaki çocuklar, masalsız olamazlar. Andre Maurois’in de dediği gibi “çocuklara masal verilmese bile onlar bunu yaratacaklardır.” Biz bu bildirimizde, masalın çocuğun eğitiminde, kişiliğinin gelişmesinde, dil öğreniminde, sosyal gelişiminde, kendini tanıma ve ifade etmedeki önemine, çocukluktaki dinlenen masalların onun yetişkinliğindeki başarısına ve mutluluğuna ne denli katkı sunduğuna/sunacağına dikkatleri çekeceğiz. Masalla ilgili olumlu ve olumsuz görüşleri değerlendirecek, masalın faydalarını maddeler halinde sayacağız. Türk Dünyası Çocuk edebiyatı çalışmalarında masal merkezli çalışmaların önemine değinirken de çocuklarımız için bir masal atlasının niçin ve nasıl hazırlanması gerektiğine dair görüşlerimizi katılımcılarla paylaşacak ve bu hususta bir tartışma zemini yaratarak ortak bir noktada birleşme için Gerekli Müesseseye, TÜRK DÜNYASI ÇOCUK EDEBİYATI ENSTİTÜSÜNE vurgu yapacağız. Kongrenin Sonuç Bildirisinde ise şunlar yer alıyor: 1.Çocuk dergilerinin basılmasını sağlamak; 2.Çocuk kitaplarının Azerbaycan Türkçesinde neşredilmesine öncülük etmek; 3.Çocuk Edebiyatını gündemde tutmak; 4.Çocuk Edebiyatı kitaplarının Türk Dünyasının çocuklarına ulaştırılması adına, her yıl belli sayıda çocuk kitaplarının aktarma ve tercüme çalışmalarını başlatmak; 5.Türk Dünyası üniversitelerinin Eğitim Fakültelerinde Çocuk Edebiyatı Anabilim Dallarına yer vermek; 6.Türk Dünyasının tamamını kapsayan Türk Halkları Çocuk Edebiyatı Antolojisi hazırlamak; 7.Türk Dünyasının her bir ülkesinde alanın uzmanı eğitimci ve çocuk edebiyatı yazarlarından oluşan komisyonlarca, yaş gruplarına göre çocuk kitapları, sözlükler ve kılavuzlar hazırlamak; ailelerin ve velilerin çocuklarına neler okutabileceklerine dair kılavuzluk yapmak; 8.Çocuk edebiyatında işlenen ortak değerleri tespit etmek; bunları değerlendirerek ortak bir bakış açısı belirlemek; 9.Her kongrenin sonunda bir sonraki kongrenin temel alanını belirlemek; 10.Çocuk edebiyatı kongrelerinin –ev sahipliğini üstlenmeleri durumunda- Türk halklarından herhangi birisinde silsile şeklinde devam ettirilmesinin faydalı olacağına inanıyoruz: 11.”Çocuk Edebiyatı” ile “Çocuğun Edebiyatı” kavramlarının birbirinden farklı ve özel bir yapıya sahip olduğunu sempozyum vasıtasıyla ilgililere duyurmak; 12.Türk devlet ve topluluklarında yapılan masal derleme çalışmalarının sonuçları bir merkezde toplanmalı. Henüz vakit geçmeden yeni masal derleme çalışmaları yapılarak bu merkeze ulaştırılmak; 13.Türk Dünyasının masalları tasnif edilip incelenmeli ve değerlendirildikten sonra ayıklama yapılarak Türk Dünyası Masal atlası hazırlanmalıdır. Bu atlasın Türk devlet ve topluluklarında basımı, dağıtımı sağlanmalıdır; 14.Türk Dünyası Masal atlasının çocukların yaş gruplarına göre çizgi roman, çizgi film, resimli kitap, boyama kitabı, yap-boz… gibi yan ürünleri hazırlanıp Bütün Türk Dünyasında çocukların beğenisine ve dikkatine sunulmalıdır; 15.Türk Devlet ve topluluklarında ortak masal yazma yarışmaları yapılmalı, ödüller verilmelidir; 16.Türk Dünyası Masal atlasından masal anlatma yarışmaları düzenlenmelidir; 17.Bütün bu çalışmaları hakkıyla yürütebilmek içinde gündelik siyasetten uzak çalışacak millî hedeflere ve ortak insanlık ideallerine hizmet edecek bir TÜRK DÜNYASI ÇOCUK EDEBİYATI ENSTİTÜSÜ kurulmalıdır; 18.Çocuk edebiyatı derslerinin yeni bir bakış açısıyla işlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır; 19.Çocuk Edebiyatı’nın önemini, neşirlerinin zorluğunu okuyuculara iletmek önem arz etmektedir; 20.Özgün bir çocuk edebiyatının oluşturulmasında Türk edebiyatının tarihî ve klâsik metinlerinden özellikle yararlanılmalıdır. Bu metinler esas alınarak çizgi film, sinema veya tiyatroya uyarlanmalıdır; 21.Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Türkiye vb. Türk halklarının uzmanları tarafından Türk Çocuk Edebiyatı Tarihi yazılmalı; bütün Türk lehçelerine aktarılmalı; basım ve dağıtımı o ülkelerin bakanlıkları veya ilgili kuruluşları tarafından temin edilmelidir; 22.Türk Dünyası olarak ortak bir alfabeye geçme, kültürel ilişkileri yoğunlaştırma, öğrenci, öğretim elemanı alışverişini artıracak organizeler düzenleme ihtiyacı vardır. Erasmus, Farabi benzeri uygulamaların Türk Dünyası için de tanzim edilmesi faideli olacaktır. “Uşaqlarına deyer veren xalkın sabahı daha işıqlı olur” Azerbaycanda yayımlanan gazeteler, bu kongreyle ilgili haber için bu başlığı kullanmışlar. Bolu’dan kongreye katılan Zeki Gürel’le ilgili olarak Azerbaycan gazetelerine yansıyan ise şu: “Dili bir, könlü bir, imanı bir… Türkiye’nin Abant İzzet Baysal Üniversitetinin doktoru Zeki Gürel dedi ki, uşaqlar geleceyimizdir: Bu manada geleceğimiz üçün daha faydalı işler görmeliyik. Tabii ki, bu kongresde ele bu sahada görülen işlerdendir. Lakin esas mesele odur ki, alınan kararlar kağız üzerinde qalmalı deyil. Meselen, hele 1996.cu ilde Bakıda Elmler Akademiyasında Türk yazarları ile bağlı bir tedbir keçirildi. Orada gündemde olan  meselelerden biri Türk xalkları Uşaq Edebiyyatı  ile bağlı idi. Tedbirin sonunda Türk Uşaq Edebiyatı İnstitutunun teşkili ile bağlı qarar qabul olundu. Lakin o vaxtdan iller keçmesine baxmayaraq, bununla bağlı bir iş görülmedi. Yani demek isteyerem ki, keçirilen tedbirler öz behresini vermelidir. Güman edirem ki, bu konqresde bu kimi meseleler de diqqet merkezinde olacaq. Beli, bu gün Türk uşaq edebiyatı inkişafdadır. Meqsedimiz Türk Dünyasının uşaqlarını bir-birine daha da yaxınlaşdırmaq, qardaş etmekdir. Dili bir, könlü bir, imanı bir mükemmel Türk Dünyası qurmaq üçün işe uşaqların menevi dünyasından başlamaq lazımdır. Niye bele bir Türk Dünyasına ihtiyac var? Bütün Türk Dünyasında emin- amanlığın olması üçün, başqa sözle desek, Türk Dünyasında emin-amanlığın güclenmesi qloballaşan dünyada emin-amanlığın güclenmesi demekdir. Bele bir neslin yetişmesinde ise uşaq edebiyatının, şüphesiz ki, öz xüsusi yeri var.” http://www.boluhavadis.net/Kultursanat-bolu-baku%E2%80%99den-ses-verdi-22440.html BOLU BAKÜ’DEN SES VERDİ