Quba Özel Türk Liseyi mezunu Çingiz Caferov:Nyu-Yorkdan Azerbaycanın yüksek süretle inkişaf etdiyini görmek mümkündür

Okeanın o tayına - geniş imkanlar ve azadlıq ölkesi ABŞ-a getmeyi, orada tehsil almağı, iş sahibi olmağı genclerin çoxu arzu edir.
Müsahibimiz Çingiz Ceferov hemin arzunu gerçekleşdiren genclerdendir. Ç. Ceferov 1983-cü ilde Quba rayonunda anadan olub. Orta tehsilini Quba Özel Türk Liseyinde alıb. 2000-ci ilde hemin tehsil ocağını bitirdikden sonra ali tehsil almaq üçün Türkiyeye gedib, İstanbul Texniki Universitetinin idareetme fakültesine qebul olunub ve 2004-cü ilde oranı müveffeqiyyetle bitirib. Ele hemin ilde de Çingiz ABŞ-a yollanıb. Amerikaya getdiyi ilk vaxtlar maddi menada heç neyi olmasa da, qısa müddetde kiçik biznes sahesinde xeyli yol qet edib.
- Çingiz bey, Amerikaya getmek fikri sizde neden doğdu?

Okeanın o tayına hansı istekle getdiniz?- Doğrusunu desem, evveller ABŞ-a gelmek fikrim yox idi. İdareetme üzre tehsilimi Türkiyeden sonra Almaniyada davam etdirmek niyyetinde idim. Amma etrafımdakı insanlardan, yaxın tanışlardan Amerikaya gedib-gelenler oldu. Onlardan Amerika Birleşmiş Ştatları barede melumat aldım. Hedeflerime çatmaq üçün Amerikanın Almaniyadan daha meqsedyönlü olduğunu aydınlaşdırdım. Hamı ABŞ-da şeraitin Avropadan daha yaxşı olduğunu dedi. Men de şansımı yoxlamaq qerarına geldim. İş imkanları, demokratiya, azadlıq meni Amerikaya çeken başlıca sebeblerdendir. Bu addımı atdığıma göre de peşman deyilem.
- Orada ilk olaraq hansı işin qulpundan yapışdınız? Her şeye istediyiniz kimi başlaya bildinizmi?

- ABŞ-a gelmezden önce ştatları ve oradakı iş imkanlarını araşdırdım ve sonra ilk olaraq şimala - Alyaskaya üz tutdum. Bu bölgeni hamı “dünyanın o biri terefi” adlandırır. İşe evvelce balıq konservi ve kürü sektorunda başladım. Bele demek olarsa, Amerika heyatım da bele başladı. Tebii ki, evvelce çetinlikler oldu. Esasen de, dil baresinde. Dili öyrenmek xeyli vaxtımı aldı. Eslinde ingilis dilini gözel bildiyimi düşünürdüm. Amma burada anladım ki, gündelik heyatda istifade olunan dil edebi dilden xeyli ferqlenir. Danışıq dilini qavramaq heç de asan olmadı. Diger meselelerde, meselen, insanlara uyğunlaşmaqda, yemeye, havaya öyreşmekde çetinlik çekmedim.
- Bir ölkeden diger ölkeye, xüsusile de, okeanın o tayına her hansı bir destek olmadan getmek riskli addımdır. Bu menada orada size destek verenler oldu?

- Alyaskadan sonra Nyu-York şeherine geldim. Burada orta mektebde oxuyarken tanış olduğum dostlarım var idi. Onların kömekliyi ile bu böyük şeherde özüme sığınacaq tapdım. Dostlarım ister maddi, isterse de menevi desteklerini menden esirgemediler. Biznes sahelerini birlikde araşdırdıq. Artıq 3 ile yaxındır ki, işleyirik ve artıq özümüze aid iş yerlerimiz var. Bu şeraiti qurmaq üçün daim elaqeli hereket etmişik. Evvelce hamımız birlikde işleyirdik. Sonra maddi imkanlar artdıqca müsteqil fealiyyet göstermeye başladıq. Bizden sonra buraya gelenlere de destek vermeye, nece deyerler, onlara yol göstermeye çalışırıq.
- ABŞ-da Azerbaycanı ve azerbaycanlıları tanıyırlarmı? Amerikalıların xalqımıza münasibeti necedir?

-Demezdim ki, ABŞ-da Azerbaycanı tanıyırlar. Sadece, bezi siyasetle maraqlananlar ölkemizin coğrafi mövqeyinden xeberdardırlar. Belelerinin de Azerbaycan haqqında geniş melumatı yoxdur. Gündelik heyatda qarşılaşdığımız insanların ise, ümumiyyetle, Azerbaycan, bir az daha geniş götürsek, Qafqaz haqqında anlayışları yoxdur. Bu menada özümüzü tanıtmaqda çetinlik çekirik. İlk baxışda soyuq münasibet besleyirler, amma tanışlıqdan sonra insanlarda bize, ölkemize qarşı maraq oyanır. Azerbaycanı, Azerbaycan medeniyyetini ve tarixini öyrenmek isteyirler. Hetta bir çoxları Azerbaycana turist seferi etmeyi arzulayır.
- Nyu-Yorkda Azerbaycan diasporunun aktiv fealiyyet gösterdiyini söylemek olar?

Eger beledirse, onlardan destek ala bilirsinizmi ve yaxud diasporun fealiyyetinde yaxından iştirak edirsinizmi?- Ümumiyyetle, ABŞ-da azerbaycanlılar az olduqlarına göre diasporun aktiv fealiyyet gösterdiyini demek olmaz. Nyu-Yorkda bir neçe Azerbaycan derneyi fealiyyet gösterir. Sözügeden dernekler milli bayramlarda, Dünya Azerbaycanlılarının Hemreylik Gününde ve ölkemizin heyatında önem daşıyan diger günlerde müxtelif sepkili proqramlar hazırlayırlar. Bele tedbirlerde bizim de Amerikada yaşayan hemvetenlerimizle tanış olmaq imkanımız yaranır. Hemin proqramlara amerikalılar da devet olunurlar. Görüşler zamanı onlara Azerbaycan reallıqları çatdırılır, ölkemizin keçmişi ve baş veren son hadiseler barede melumatlar verilir. Biz de, öz növbemizde, diasporun fealiyyetinde yaxından iştirak etmeye çalışırıq.
- Orada gündelik heyatda Azerbaycan reallıqları barede tebliğat aparırsınızmı?

Nyu-Yorkdakı ermenilerle münasibetiniz necedir?- Azerbaycan temsilçisi olaraq üzerimize düşen vetendaşlıq borcunu yerine yetirmeye çalışırıq. Buradakı ermenilerin bir çoxu hadiselerden xebersiz şekilde ölkelerini ve gerçeklerle uzlaşmayan yalanları tebliğ etmeye çalışırlar. Biz de elimizden geldikce bu yalanların iç üzünü açırıq. Bu menada işimiz o qeder de asan deyil. Çünki ermeniler Amerikada bizden daha yaxşı teşkilatlanıblar. Onların tebliğat elaqeleri daha genişdir ve diasporları sistemli iş heyata keçirir. Biz fealiyyet sahemizde bacardıqca etrafda olan insanları melumatlandırmağa sey gösteririk. O ki, qaldı bizim ermenilerle olan münasibetimize, demezdim ki, aramızda münaqişeler, qarşıdurmalar baş verir. Bu münasibeti fikirlerin mübarizesi adlandırmaq olar.
- Ümumiyyetle, sizin kimi genc iş adamlarının ABŞ-dakı perspektivi ne derecededir?

- Fikrimce, bu perspektiv hazırda çox yüksekdir ve vaxt ötdükce daha da yükselecek. Burada biznesle meşğul olan her kesin istediyi sahede oxuyub tehsilini ve tecrübesini tekmilleşdirmek imkanı var. Dövlet seviyyesinde yeni iş adamlarına güzeştler olunur. Meselen, eger biznesle meşğul olan bir şexs eyni zamanda tehsil alırsa, tehsil haqqını ilin sonunda dövlete ödediyi vergilerden çıxa biler. Bu da genc iş adamlarına çox kömeklik edir. ABŞ-da biznes sahesinde uğur qazanmaq tamamile insanın öz elindedir. Eger bir işi başlamaq üçün müeyyen qeder maddi imkanın varsa, heç bir manee ile üzleşmeden biznes heyatına atılmaq olar. Yeni heç bir bürokratik engelle üzleşmek ehtimalı yoxdur. Sadece, reqabet yüksekdir. Burada sebirle ve ağılla hereket edib, böyük neticelere nail olmaq asandır.
- Öz yaşıdlarına ABŞ-a getmeyi meslehet görerdinizmi?

- Elbette. Böyük iş imkanları, insana verilen deyer, demokratiya, azadlıq, yüksek tehsil şansı ABŞ-ın başlıca xüsusiyyetlerindendir ve her bir Azerbaycan gencini bu imkanlardan yararlanmağa devet edirem.
- Siz hazırda kiçik biznes sahelerinde fealiyyet gösterirsiniz. Dolların qiymetinin aşağı enmesi ve ABŞ iqtisadiyyatında baş veren deyişiklikler sizin biznesinize ne derecede tesir edir?

- Dolların qiymetinin düşmesi, ilk növbede, bizim kimi kiçik biznes sahibkarlarına tesir edir. Bu proses ozünü hemin esnada büruze verir. Çünki insanlar pula qenaet etmeye başlayırlar ve xırda eşyalara daha az pul xercleyirler.
- Nyu-Yorkdan baxanda Azerbaycan nece görünür?

- Nyu-Yorkdan Azerbaycanın yüksek süretle inkişaf etdiyini görmek mümkündür. Ölkemiz hazırda bir çox meşhur beynelxalq şirketlerin sermaye hedefine çevrilib. Azerbaycan artıq dünya iqtisadiyyatına neft ölkesi kimi damğasını vurub. Fikrimce, elaqedar dövlet orqanları ABŞ-ı nümune götürmeli, biznese yeni addım atan kiçik iş adamlarına güzeştler tetbiq etmeli ve onlar üçün imkanlar yaratmalıdırlar. Tebii ki, bürokratik engeller de aradan qaldırılmalıdır.
- Hedefleriniz arasında Azerbaycana dönmek ve iş qurmaq var?

- Bunu zaman gösterecek. ABŞ-a gelmekde meqsedim burada böyük biznesin sirlerini öyrenmek ve yeniden Azerbaycana qayıdaraq vetenimde her hansı bir biznes sahesinde fealiyyet göstermek idi. Özümü buna hem maddi, hem de tecrübe baxımından hazır hesab etdiyim zaman Azerbaycana qayıdacağam.
- Size uğurlar arzulayırıq.
Anar Hacı

www.zaman.az