İlk Türk Məktəbinin bu hekayəsini bilir idinizmi?
Hər il iyunda Anadoluda yaşanan Türkçe baharının əsasında, 1991 Noyabrında Naxçıvan Muxtar Respublikasında quruluş protokolu imzalanan Türk Liseyləri var. İşdə ilklərin əhvalatı ...
Bu gün Türkiyənin dünyaya təqdim etdiyi markalardan biri halına gələn Türkcə Olimpiadaları və Türk məktəbləri nın təməlində, soyuq müharibə sonrası gözlərini karartarak Asiyaya gedən təhsil könüllülərinin əkdiyi toxumlar yatır.9 Noyabr 1989-cu ildə Berlin Duvarı'yla birlikdə Demirperde'nin də yıxılmasından dərhal sonra, Türkiyəni Gürcüstana bağlayan Sarp Sərhəd Qapısı və Naxçıvana açılan Iğdır Dilucu sərhəd darvazasını keçən könüllülər, Türk məktəblərinə və Türkçe mövsümünə gedən yoldakı ilk xərcləri karmaya başlamışdı.
Dilucu'nda olan Hasret körpüsünü keçərək Azeri qardaşlarıyla əsrlik həsrəti dindirən Türk müəllimlər, yurd xaricindəki ilk kollecləri də Azərbaycan 'a bağlı bu muxtar Respublikada açdı.1992-ci ildə fəaliyyətə keçən məktəblərin artıq 20 illik bir yaddaşı və minlərlə məzunu var.
Sovet İttifaqının yeni yıxıldığı, çökən kommunizmlə birlikdə soyuq müharibənin geridə qaldığı o illərdə, əlbəttə həyat bu günki kimi asan deyildi.İndi rahatca keçid etdiyimiz Dilucu və Hasret Körpüsünün kənarında görəsən təhsil könüllülərindən nələr gözləyirdi? Problemin cavabını o zaman kimsə bilmirdi amma Adanmışlar üçün cavabların əhəmiyyəti yox idi.Fəthullah Gülən Xoca Əfəndinin məscid Kürsülərində etdiyi tövsiyələr, qardaşlar arasındakı əsrlik həsrətin bitirilməsi və qardaş cəmiyyətlərə əl uzadılmasına istiqamətlidir.Könüllülər də bu hədəfə kilidlənərək yollara düşər.Əvvəl bir qrup biznesmen gəlirNaxçıvana ...
Berlin Divarının yıxılmasından bir neçə ay sonra Mart 1990da reallaşan səfərdə qonaqları qarşılayan ad, Naxçıvan Məclisində çalışan Nazim Ekberov'dur. Ekberov, az qala bir əsr sonra Türkiyədən qonaq ağırlama həyəcanını yaşayır.Esnaflardan birinin adının Mustafa Duran olduğunu xatırlayır Nazim bəy, o günü izah edərkən.Digərlərindən də Əziz Abi və Bayram bəy deyə bəhs edir.Mustafa Duran və yoldaşları ikinci bir ziyarət daha edər və Nazim Bəyə burada bir məktəb açmaq istədiklərini bildirirlər; ancaq ilk anda bir nəticə çıxmaz.
1991 payızı Nahçıvan üçün əhəmiyyətli bir dönüş nöqtəsidir.Çünki Azərbaycanın əfsanəvi lideri Heydər Əliyev, Məclis Başçısı olmuşdur.Türk təşəbbüskarlarla ilk təması quran Nazim Ekberov'u da Təhsil Naziri (Təhsil naziri) olaraq atamıştır.Bu inkişaf məktəb açma ümidlərini təkrar yeşertir.Dekabr 1991-ci ildə Türkiyədən Məhərrəm Menekşe, Mustafa Nuri Atalay, İbrahim Ovçu, Mömin Urk və Üsamə Gül, Ekberov'u ziyarətə gəlir.Ekberov misafirleriyle maraqlanar və onlara Heydər Əliyevdən görüş alır. Add New Event saatı gecə 11'dir.Əliyevin mövqesinə vardıqlarında onu masasının başında şam işığı və paltosuyla çalışarkən taparlar.Ekberov, bu cədvəlin belə Naxçıvanın o dövr içində olduğu şərtləri izah etməyə kafi olduğunu vurğulayır. Heyət, məktəb açma tələbini çatdırar.Nazim bəy, əvvəlində məktəb üçün yer belə təyin etmişdir.Əliyev tələbi qəbul edər ancaq nazirin təklif etdiyi yeri bəyənməz, yeni bir yer olmasını istər.
O şərtlər altında uyğun yer tapmaq çox çətin olduğundan heyət mövzunu Türkiyəyə çatdırar.
Bunun üzərinə Əliyev ilə görüşmək üçün, dövrün Zaman qəzeti baş direktoru İlhan İşbilen, Naxçıvana gəlir. Əliyev ilə İşbilen arasında isti bir dialoq baş verir və məktəb üçün Naxçıvan Türk Lisesi'nin indiki binası verilir. Əliyev, Ekberov və İşbilen arasında bir protokol imzalanır. Yığıncaqda Əliyev, Zaman qəzetinə də büro açılması üçün yer təsis edər.
Prosesin rəsmi ölçüsü beləcə neticelendirildikten sonra sıra icraata gəlmişdir.1992-ci ilin isti bir iyun günü bir qrup biznesmen Ərzurumda görüşər.Esnaflar İstanbuldan gəlmişdir və məqsədləri Naxçıvanda açılacaq məktəbə maddi dəstək təmin etməkdir. İzmir Yamanlar Kollecində müəllimlik edən Necmi Aydın da qrupa qatılır.Kirayə tutulan vasitələrin Nahçıvan səfəri başlayır.Türkiyədə terrorun sıx olduğu dövrdür və sərhəd qapısı axşam üzrə 4də kapanmaktadır. Qrup əvvəl Iğdır'a, sonra Dilucu sərhəd darvazasına çatar.Naxçıvan tərəfində hələ Rus əsgərləri vəzifə yerinə yetirməkdədir.Buna baxmayaraq sərhəd keçməsinə çox problem yaşamazlar.Sabahısı gün ilk işləri Əliyevin əmri ilə təsis edilən məktəb binasına getmək olar.Qrup ilk anda gördükləri mənzərə qarşısında xəyal qırıqlığı yaşar.Çünki bina Sovetlərdən qalma metruk bir quruluşdur.
Dərhal qollar sıvanır.Məktəbi yeni təhsil-ci ilə yetişdirmək üçün önlərində yalnız 3 ay vardır. Necmi müəllim, digər müəllimlər və esnafları da yanına alaraq qızdırmalı bir işə girişər.Ancaq bina xaricində önlərində bir problem daha vardır.Sıra, masa, şkaf və yurd üçün lazımlı ranzaları Naxçıvanda tapmaq mümkün deyil. Onsuz da çətinliklər və yokluklarla mübarizə edən bölgədə insanlar qarınlarını çətin doyurmaqdadır. Istilənmək üçün qaz və işıqlanmaq üçün elektrik belə yoxdur.Sərhəddən Naxçıvana irəliləyərkən meyvə ağaclarının həmişə kəsilmiş olduğunu görən Necmi Aydın, əvvəl məna verə bilmədiyi bu vəziyyətin səbəbini şəhər mərkəzində aşkar edəcəklər.İnsanlar istilənmək üçün meyvə ağaclarını belə kəsmək məcburiyyətində qalmışdır.Mənzərə bu qədər vermir.Buna baxmayaraq Baş direktor Necmi Bəy və müəllimlər işçi kimi çalışaraq məktəbin bəzi ehtiyaclarını aradan qaldırar.Naxçıvanda olmayan vəsaitlər üçün vəzifə isə yenə fədakar Anadolu insanına düşmüşdür.Bu səfər Ərzurumlu esnaflar dövrəyə girər, məktəb və yurd üçün lazımlı yanaşı, mebel və ranzalar təmin edilir.Ərzurumdan bir tiran yüklənən materialların Naxçıvana gəldiyi gün, yalnız özlərinin deyil, azərbaycanlıların də bayram etdiyini xatırlayır Necmi Müəllim.Nəticədə üç aylıq qızdırmalı bir işlə Nahçıvan Türk Liseyi eylüle yetişir və 82 şagirdin qeydi edilərək təhsilə başlayır.
Müəllimlər bayramımız oldu
1992in çətin şərtlərində Türkiyədən gedən müəllimlərin yaşadıqları əslində romanlara mövzu olacaq cinsdən.
Bu vəziyyətin ilk əldən şahidləri isə əlbəttə ki naxçıvanlılar.İlk günlərdə Əliyev məktəb binası vermişdir amma onun xaricində çox kimsəylə əlaqə da yoxdur. Müəllimlər əvvəl özlərinə bir ev tutar. O dövr telefon etmək üçün Postanenin quyruğa girmək lazımdır. Türk müəllimlərdən Məhərrəm Menekşe də ailəsini axtarmaq üzrə Postanenin quyruğa girənlər arasındadır.Eyni növbədə bir də memar Qədr Əliyev vardır.Qədr Bəy, sırada gözləyən Məhərrəm Bəyi görən kimi onun çöldən gələn biri olduğunu anlar və tanış olmaq istər.Salam verər və tanış olarlar.Muhabbet koyulaşınca Məhərrəm bəy onu evə dəvət edir.Qədr Bəy, " Evə getdim, baxdım, tək göz otaqlı bir yerdə 5 adam yaşayır.Hamısı Türkiyədən yeni gəlmişdi, dərhal kaynaştık və onları kəndimə dəvət etdim."Deyir. Qədr Əliyev, çöhrə kəndində yaşayır və oğlu Bayram hələ bir yaşındadır.
Məhərrəm bəy, Bayramı görüncə, " oğulunuz irəlidə bizim açacağımız məktəbdə oxusun inşallah." Deyər. Hələ
açılmamış məktəb üçün bu xahiş o zaman bir az xəyal kimi görünsə də
Bayram həqiqətən də 6. sinifdə Naxçıvan Türk Liseyini qazanar. Daha sonra Qafqaz Universitetini bitirir və hələ də Almaniyada yüksək elmi dərəcəsini davam edir. O tək otaqlı evin hekayəsi bu qədərlə də bitmir təbii. Aradan bir neçə gün keçir. Qədr Bəy yoldaşlarını yanına toplar və 'Türklər gəlmiş' deyərək onları da tək otaqlı evə gətirir. Qədr Bəy və yoldaşları bu dəfə Türk müəllimləri öz kəndlərinə dəvət edər.Kənd xalqı hazırlıklıdır və Türk müəllimlərə bir yemək ziyafəti verər.Məhərrəm Menekşe, " İndi insanlara mənalı gəlməyə bilər amma o zaman Türklərin gəlməsi böyük bir hadisə idi.Çünki əsrlik həsrət bitmişdi.Onun üçün bizə böyük maraq göstərilirdi."Deyir.
Məhərrəm bəy ilk günləri izah edərkən çox maraqlı bir anekdot
köçürür: " İlk günlərdə Naxçıvanda elə insanlar tanıdım ki sırf uşağı
Sovet tərbiyəsi almasın deyə evlenmemişlerdi.Hətta onların bəziləri Türk məktəbləri açıldıqdan sonra evləndi və uşaqları da Türk məktəblərində oxudu."
Türk müəllimlər Naxçıvana gəldikdən dərhal sonra Erməni hücumları başlayır.Qədr Əliyev, müəllimlərin heç düşünmədən, həyatlarını təhlükəyə ataraq köməyə qaçdığını söyləyir."Naxçıvanın
yanında kimsə yoxkən onlar vardı." Deyən Əliyev, müəllimlərin qışda ən
sərt günlərində, ən ucqar kəndlərə qədər gedərək kömək apardıqlarını
izah edir.
Onlar arasında unuda bilmədiyi adlardan biri də
Nahçıvan'daki ilk müəllimlərdən və daha sonra Türkiyədə keçirdiyi
narahatlıq nəticəsində vəfat edən Mustafa Nuri Atalay.Onunla birlikdə kəndlərə apardıqları köməkləri izah edərkən duyğulanır.Bu anda Naxçıvan Dövlət Universiteti Memarlıq Bölüm Başçılığı vəzifəsini icra edən Dos.Dr.Qədr Əliyev, məktəblərin ölkəsinə kazandırdıklarını da belə yekunlaşdırır: " Onlardan çox şey qazandıq.Yalnız mənim deyil, ölkəmin də Bayram'larına sahib çıxdılar.Dünyada nə var nə yox, Türk dünyası nədir, hamısını onlardan öyrəndik.Uşaqlarımızı yaxşı öyrətmək qədər, onların yaxşı yetişməsində də unudulmaz qatqılar etdilər."Qədr Bəy hələ də qolunda mərhum Mustafa Atalay'ın hədiyyə etdiyi saatı daşıyır.
Nahçıvan'daki böyük dəyişmə
lk illərin həm Nahçıvan həm də məktəblər üçün nə qədər çətin keçdiyi, rəvayətdə daha dəqiq görülür. 20
il əvvəl elektrik, qaz, hətta çörək belə tapa bilməyən ölkə, indi geniş
küçə, qüsursuz təmizliyi, yaşıllığı və müasir üzü ilə tam fərqli bir
respublika olmuş.Böyük dəyişməyə liderlik edən adsa şübhəsiz Ali Məclisinin sədri Vasif Talibov.Onun liderliyində Nahçıvan bu gün artıq inkişaf etmiş və dünyaya açılmış bir respublika.Bu dəyişmədən əlbəttə Türk məktəbləri də nəsibini alır.Xaraba
binalarda, şam işığı altında başlayan təhsil, bu gün müasir
strukturlarda, texnologiyanın son imkanları istifadə və əldə edilən
beynəlxalq müvəffəqiyyətlərlə davam edir.Türk Liseyləri Baş direktoru Murat Çapan, aradan keçən 20 ildə
məktəblərin Naxçıvana töhfələrini artıraraq davam etdirdiyini
vurğulayır.Məktəblərin birbaşa Nahçıvan Təhsil Nazirliyinə bağlı
fəaliyyət göstərdiyini ifadə edərək dövlətin hər dövr maddi və mənəvi
dəstək verdiyinin vurğulayır. Liseylər, gərək Naxçıvan, istərsə də Azərbaycanın ən müvəffəqiyyətli məktəbləri arasında var.Liseylərdə
universiteti qazanma nisbəti yüzdə 99. Murat bəy son iki il ərzində bu
oranın yüzdə 100-ə yüksəldiyi məlumatını verir.Şagirdlər imtahanla alınır və ailələr üçün uşaqlarını bu məktəblərə kaydettirebilmek prestij ünsürü görülür.
Baş
direktor Çapan, gərək dərs müvəffəqiyyəti, istərsə idman fəaliyyətlərdə
Azərbaycandakı 5 min lisey arasında ilk üçdə olduqlarını ifadə edərək "
Məclis prezidentimiz Vasif Talibov, okullarımızın Naxçıvanın dünyaya
açılan elm qapısı olduğunu söyləyir.Biz də hər il bu ifadənin haqqını vermək üçün çalışırıq."Deyir.Çapan'a
görə məktəblərin bir xüsusiyyəti də Türkiyə-Naxçıvan dostluğuna və
Naxçıvanın Türkiyədə daha yaxşı tanınmasına etdiyi qatqılar.Türk Liseyləri hazırlaşan müvəffəqiyyətləri qədər spordaki müvəffəqiyyətləriylə da adından etdirir.Spordaki
müvəffəqiyyətlərdən ən böyük pay isə məktəbin ilk şagirdlərindən və
hələ də liseydə bədən tərbiyəsi müəllimi olaraq vəzifə yerinə yetirən
Nurlan Haciyev'e aid. Onun Türk məktəbi macərası 1992-ci ildə başlayır.Yəni ilk qeyd etdirənlər arasında o da var.2000-ci ilə qədər məktəbə davam edər və liseyi də bitirdikdən sonra universiteti qazanar.Universiteti bitirdiyini bəri məzun olduğu məktəbdə çalışır.Nurlan Müəllim üçün, Naxçıvan Türk Liselerinin ən gözəl meyvələrindən biri demək səhv olmaz.Onun işlətdiyi məktəbin basket komandası əvvəlki il yüksəldiyi Azərbaycan Super liqasını keçən il 3. sırada bitirmiş.Komandasının adı Naxçıvan Türk Liseyi-Tudor (NTL-Tudor).Çöldən da oyunçu transfer edən komandanın sponsoru isə Cahan Holdinq məşhur çay markası Tudor.NLT-Tudor, Azərbaycan Super Liqasındakı tək lisey komandası.Basketbol
xaricində məktəbin futbol, stolüstü tennis və voleybol komandaları da
keçən il qatıldıqları bütün turnirləri çempion tamamlamış.
Ananın verə bilmədiyini verdilər
Nurlan Hocanın anasının da maraqlı əhvalatı diqqətimizi çəkir.Mailə Haciyeva, 92-96 arasında 4 ildə Naxcıvan şəhərində yerləşən Türk Litseyində Rus müəllimliyi etmiş.Özü ölkədəki ən hörmətli pedaqoqlardan.
Məktəblərin ilk açılışında onun da əməyi var.Oğulunun burada oxumasında çox məmnun.Türk
liseylərində, " Heydər Əliyevin irəli fikirliliyini əsəri." Deyə
xarakterizə edən Mail Xanım, bir pedaqoq və ana olaraq məktəblərin
ölkəsinin inkişafına ciddi töhfə sağladığı təsbitini edir.Bu
cümləsinin də mütləq qeydlərə keçməsini istəyir: " Ananın verə bilmədiyi
tərbiyəni mənim oğluma Türk lisesi verdi, bu baxımdan müəllimlərə
minnətdaram."
Digər bir vəli Habip Habipbeyli'nin iki oğlu hələ də Türk liseylərində
oxuyur.Habip Beyin oğlu Tuncay, bu il Nigeriyada reallaşdırılan
beynəlxalq riyaziyyat olimpiadalarına Türk Liseyini təmsil qatılmış və
dünya birincisi olmuş.Habip Bəy, məktəbləri bu cümlələrlə izah edir: " Naxçıvanda hər kəs uşağını burada oxutmaq istəyir.Pedaqoji qaydalara tam riayət edən məktəblər.Müəllim, şagirdləri dostu və yoldaşı olsa təhsildə müvəffəqiyyət gəlir.Burada da bunu gördük.Bu məktəbləri hamısından hər naxçıvanlı razıdır."Uzun sözün qisası, dünyaya yayılan Türk məktəblərinin ilk nümunəsi
və başlanğıc nöqtəsi xüsusiyyətinə sahib Nahçıvan'daki Türk Liseyləri,
müstəqil Azərbaycanın böyük lideri Heydər Alivey'in irəli fikirliliyini
simvolu və ölkəsinə mirası.
Naxçıvanın indiki lideri, Milli
Məclisinin sədri Vasif Talibov, məktəblər üçün, " Naxçıvanın dünyaya
açılan elm qapısı." Təbirini istifadə edərkən, bunların mərhum Əliyevin
ölkəsindəki xatirəsi olduğunun da vurğulayır.
Azərbaycan, ilkləri ölkəsi
Xaricdə ilk Türk məktəbləri Naxçıvanda açıldı dedik amma əslində
Azərbaycan, Türk sərmayə və pedaqoqların xaric açılım nöqtəsində tam bir
ilkləri ölkəsi.Məsələn xaricdəki ilk universitetə hazırlıq kursları mövqesindəki Araz kursları ilk dəfə Bakıda fəaliyyətə başlamış.Bakı Türk Liseyi də ilklərdən.Türkiyənin xaricdə açılan ilk universiteti də 1993-cü ildə qurulan Bakı Qafqaz Universiteti.Universitet bu gün ümumi sıralamada ölkədəki ən müvəffəqiyyətli üçüncü universitet mövqeyində.Şəxsi universitetlər arasında isə uzaq ara birinci.Azərbaycandakı ilk rəsmi qeydiyyatdan keçmiş xarici şirkət isə Zaman qəzeti.Qəzetin ilk xarici Büroları da Naxçıvan və Bakıda açılmış.Zaman qəzeti ayrıca Azərbaycandakı ilk rəngli mətbəəni quran şirkət.
Naxçıvan Anadolunun bir parçasıdır
Türk məktəblərinin quruluşunda ilk imzanı atan, Naxçıvan Muxtar
Respublikası köhnə Milli Təhsil Naziri Nazim Ekberov, ölkəsini
Anadolunun bir hissəsi kimi xarakterizə edir və Türkiyə ilə dərin tarixi
bağlara işarə edir.1918-ci ildə yaşanan Erməni qırğınından
Naxçıvana Kazım Qarabəkir Paşanın əmrindəki Osmanlı ordusunun
qurtardığını xatırladan Ekberov, " Biz uşaqlığımızda Osmanlı və Kazım
Qarabəkir əfsanələri ilə böyüdük.Kommunizm dövründə bizim Türklüğümüzü unutdurmaq istədilər, amma Qarabəkir Paşanın etdikləri heç unudulmadı."Deyir.
1990-cı illərdə təkrar başlayan Erməni hücumlarında yenə Türkiyə və
Türk müəllimləri yanlarında tapdıqlarını vurğulayan Ekberov,
məktəblərin ölkəsinə kazandırdıklarını da belə sıralayır: " Türk
müəllimlər bura qarşıdurmaların davam etdiyi bir mühitdə gəldi.Heç
kimin gələcəkdən ümidinin qalmadığı bir dövrdə, gələcək ümidlərinin
tükəndiyi bir zamanda onlar bizə təkrar ümid peyvənd etdi.İnsanlar, məktəb açılırsa sabahlar üçün ümid var deyə düşünməyə başladı.Məktəblər Türkiyəyə baxışımızı təzələdi.İnsanların Türkiyə sevgisi onsuz da vardı amma məktəblərin açılmasıyla Türkiyə sevgimizi geri qazandıq.Məktəblər, Naxçıvan təhsil sisteminə yenilik gətirdi.Türk məktəblərini görən dövlət məktəbləri də özlərinə çəkidüzən verdi.Təhsildə rəqabət başladı.Öz öğretmenlerimizi də motivasiya etdilər."
İlk məzunlar izah edir
Nahçıvan Türk liseylərində məzun olan gənclər, bu gün gərək Azərbaycan
daxilində istərsə də xaricdə əhəmiyyətli mövqelərdə var.Məktəbləri, bir də mezunlardan dinləyək.Dr.Server Qurbanov, Naxçıvan Şərur Türk Lisesi'nin ilk məzunlarından.Məmləkəti, Naxçıvanın Ermənistan sərhədində olan Sederek qəsəbəsi.
1991-1993 arası Erməni hücumları üzündən iki il orta məktəbə gedə bilməyib.1994də Türk Məktəbi açıldığını və imtahan ediləcəyini eşidir və dərhal müraciət edər.Sovet
dövründə davamlı Türkiyə əleyhinə təbliğat edildiyini ifadə edən
Qurbanov, " Buna baxmayaraq bizdə bir Türkiyə sevgisi var idi.Çünki sərhəd kasabasındaydık və Türk kanallarını izləyirdi.Türk məktəbini eşidincə dərhal qaçıb imtahana girdik."Deyir. Serur
Türk Liseyini bitirdikdən sonra Eskişehir Anadolu Universiteti İqtisad
Hissəsini qazanan Qurbanov, doktorluq da orada tamamlayar.Özü hələ də Azərbaycanda və yenə Türk təşəbbüskarlar tərəfindən qurulan Qafqaz Universitetində müəllim.Sarvar
Bəy, insanların can dərdinə düşdüyü bir dövrdə məktəblərin təhsil
məsələsini təkrar gündəmə daşıdığını ifadə edərək " Əgər məktəblər
olmasaydı mən ehtimalla öz kasabamda şoförlük edən biri olmaqdan kənar
gedə bilməzdik." Deyir.
İlk məzunları ümumiyyətlə Bakıda tapırıq.Loğman Mamiyev, Binagadi Neft Şirkətinin insan qaynaqları direktoru.Abbas Babayev, TEMZ Sığorta idarə heyətinin sədri, Xəyal Mehmethanlı isə Akkord İnşaat idarə heyəti üzvü.Onlar ilk illəri və məktəblərin ehtiyac Naxçıvan, istərsə də Azərbaycana töhfələrini belə dilə gətirir:
Loğman Mamiyev: Türkiyəli iş adamlarının fədakarlığı ilə ən gözəl məktəblər bizimkilər oldu.Bizim dönemimizdeki 28 məzunu hamısı universiteti qazandı.Müəllim və belletmenlerin fədakarlıqlarını çox gördük, abi-qardaş kimiydik.Üzərimizdə çox haqqları var.Bu gün Azərbaycanda belə bir gerçək var. Çox
prestijli olmayan bir universitet və ya hissəsi bitirmiş olsanız belə,
əgər liseydə Türk məktəbindən məzun keçdiyiniz iş tapmaq daha asan.Şirkətlər üçün məktəblər əhəmiyyətli bir istinad.Bir də bizim məzunlar iş həyatında daha müvəffəqiyyətli.Türk məktəblərinin bir fərqi də təhsildə bərabər imkanlar təmin etməsi.Nazir uşağı da olsanız, fağır köylü də olsanız imtahanı qazansanız bu məktəblərdə okuyabiliyorsunuz.Mən də bir kəndli uşağı olaraq bu fürsətdən faydalandıq.
Abbas Babayev: Məktəblər yalnız öz müvəffəqiyyətləri ilə değerlendirilmemeli.Onlar bizdəki təhsil sisteminə bir standart gətirdi.Məktəblərin bir fəlsəfəsi var idi, təhsil qədər təhsil də çox əhəmiyyətli idi.Bunun xaricində məktəblər Azərbaycanda Türkiyə ilə bağlı müsbət qəbul təşkil edir.Həmişə müvəffəqiyyət hekayələri və müsbət xəbərlərlə gündəm olur.Mənə görə ölkənin hər yerinə yayılmaları lazımdır.
Xəyal Mehmethanlı: Bu məktəblər sayəsində Türkiyəyə həmişə ikinci vətənim kimi baxdım.Burada hər kəs Türkiyəni sevər amma bizim fərqimiz, Türkiyəni televiziyalardan tanımırıq.Insanı ilə, mədəniyyət, tarixi ilə yaxından bilirik.Məktəblər bizə xarici dünyaya açıq olmağı, öz işini özün görməyi və hər cür çətinlikdə ayaqda qala bilmək öyrətdi.
AKSİYON 
