Muallim Mehmet Cevdet’in Azerbaycan’daki Eğitim Faaliyetleri
Azerbaycan-Türkiye arasındaki çok yönlü
münasebetler uzun yıllardır devam etmektedir. XX. yüzyılın başlarından itibaren
daha kapsamlı bir hâl almış olan münasebetlerin, özellikle ilmî ve edebî yönden
inkişaf ettiği görülmektedir. Bu gelişmede hem Azerbaycanlı, hem de Türkiyeli
aydınların çok büyük rolleri ve çabaları olmuştur. Bir eğitim projesi olarak, o
dönemde Türkiye’den Azerbaycan’a gelen muallimler de, iki ülke arasındaki
alâkalar açısından büyük önem arz etmektedir. Bu muallimler arasında, Muallim
Mehmet Cevdet, Ahmet Kemal, Şevket Süreyya Aydemir, İsmail Hikmet Ertaylan vs.
isimler sayılabilir. Bu eğitim gönüllüleri, Azerbaycan’a gelerek burada eğitim
faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Türk kültürünün yetiştirdiği vefalı, kadirşinas
bir şahsiyet olan Muallim Mehmet Cevdet de, Hacı Zeynelabidin Tağıyev’in
davetiyle, 1907 tarihinde İstanbul’dan Bakü’ye gelmiş ve 1908 tarihine kadar
buradaki muallimlik vazifesine devam etmiştir. Azerbaycan’da büyük tesir
bırakmış olan Mehmet Cevdet’in, millî şuurun uyanmasında ve Azerbaycan Türkçesi
ile Türkiye Türkçesi’nin birbirine yakınlaşmasında önemli katkıları olmuştur.
Bu makalede, XX. yüzyılın başlarında Türkiye-Azerbaycan arasındaki eğitim
köprüsünde önemli bir şahsiyet olan Muallim Mehmet Cevdet’in hayatı, edebî
şahsiyeti ve Azerbaycan’daki ilmî ve edebî faaliyetleri ele alınacaktır.
Böylece, M. Cevdet’in, Azerbaycan-Türkiye arasındaki alâkalar açısından oldukça
önemli olan konumu belirlenmiş olacaktır.
MUALLIM MEHMET CEVDET’S SCIENTIFIC
AND LITERARY ACTIVITIES IN AZERBAIJAN
Multi-faceted relations between
Azerbaijan and Turkey have been continuing for years. The relations which
became more depth at the beginning of the twentieth century are particularly
observed that scientifically and literally developed. In this development the
efforts of intellectuals from Azerbaijan and Turkey had very important roles.
As an educational project, in that period the teachers came from Turkey to
Azerbaijan are critically important in terms of the relations between two
countries. Among these teachers we can mention the names of teachers such as
Mehmet Cevdet, Ahmet Kemal, Sevket Sureyya Aydemir, Ismail Hikmet Ertaylan etc.
These Education Volunteers came to Azerbaijan to tender their service. Muallim
Mehmet Cevdet who is the appreciative of merit and loyal man grew by Turkish
cullture received Haji Zeynelabidin Tagiyev’s invitation and came to Baku from
Istanbul in 1907 and until 1908 he worked here as a teacher. Mehmet Cevdet who left
a major influence in Azerbaijan made an important contribution to the awakening
of national consciousness and converges of Azerbaijan Turkish to the Turkish
language.
| Setter DURMAZ, Elnure RZAYEVA | |
| Qafqaz Universiteti | |
| Bakı / AZƏRBAYCAN | |
| sehdur@yahoo.com, sdurmaz1@qu.edu.az, elnurerzayeva@rambler.ru |
