Azerbaycan'da Çocuk Edebiyatı Kongresi
Türk Halkları Edebiyatları 2. Uluslararası Çocuk Edebiyatı Kongresi Baku'de gerçekleştirildi.
Mavisel YENER
Farklı coğrafyalarda yaşasalar da aynı dili, aynı yüreği, aynı sesi paylaşanlar Kafkas Üniversitesi'nin düzenledği çocuk edebiyatı kongresinde, 13-15 Kasım 2008'de, bir araya geldi. Dünyanın değişik bölgelerinde "ses bayrağımız Türkçe"mizle yaşayan, onunla şiirler, öyküler yazan, onunla sevinip hüzünlenen edebiyatçı ve akademisyenlerin çocuk ve edebiyat düzleminde buluşması heyecan vericiydi. 1999'dan bu yana çocuk edebiyatı derslerine yer veren Kafkas Üniversitesi, Tebriz'den Kazan'a, Kırım'dan Kaşgar'a uzanan farklı Türk topluluklarında çocuk edebiyatı etkileşimlerine tanık olan akademisyen ve yazarlara ev sahipliği yaptı. Uç gün süren kongrede 170 bildiri sunuldu, bu bildiriler 610 sayfalık bir kitapta toplanarak kongreye katılanlara verildi.
Başkanlığını Prof. Dr. Ömer Okumuş'un üstlendiği kongrede, çocuk ve edebiyat, çocuk ve dil, çocuk ve klasik edebiyat, çocuk edebiyatında çağdaş yaklaşımlar, çocuk ve folklor, çocuk ve değerler, çocuk yayıncılığı, çocuk kitaplarında görsellik, anadil eğitiminde çocuk kitapları, çocuk-aile-kitap ana başlıkları altında toplanmış bildiriler, altı salonda eşzamanlı olarak sunuldu. Açılan çocuk kitapları standı Türkçenin farklı lehçelerinde yazılmış çocuk kitaplarını ve akademik çalışmaları bir araya getirdi. Türkiye'den katılımcı üniversiteler arasında Ankara, Eskişehir Osmangazi, Hacettepe, Atatürk, İstanbul, Çukurova, Uşak, Beykent, Fatih, Fırat, Ege, Kırıkkale, Süleyman Demirel, Gazi, Mimar Sinan, Abant İzzet Baysal, Gaziantep, Ri~~, Cumhuriyet, Erciyes, Dokuz Eylül Üniversiteleri vardı. Türkçe Eğitim Fakülteleri ağırlıklı olmak üzere pek çok farklı fakülteden akademisyenin çocuk ve edebiyat konusunda çalıştıklarını görmek sevindiriciydi. Yazar ve yayıncıların bildirileri özellikle çağdaş çocuk edebiyatı adına önemli göstergeler sundu.
Yukarıda adı geçen onca üniversite çocuk edebiyatına gerçek anlamda katkıda bulunabiliyor mu? Çocuk edebiyatı dersinin seçmeli olduğu, okutulan fakültelerde ders saatinin azaltıldığı göz öl]üne alınırsa bu sorunun yanıtı bellidir. Özellikle öğretmen ve öğretmen adaylarının çocuk edebiyatına ilişkin tutumlarının belirlenmesinde önemli rol oynayan çocuk edebiyatı derslerinin, konu hakkında okumalar yapmış, klasik, yeni ve çağdaş çocuk edebiyatı konusunda donanımlı, yetkin akademisyenler tarafından fakültelerde verilmesi gereği, sunulan bildirilerde de ortaya çıktı. Aksi halde çocuk kitaplarının yalnızca davranış kazandırma ve "çocuk terbiyesi" boyutuyla ele alınması sürecinin devam edip gideceği görüldü.
Aşkaabat (Türkmenistan), Dağıstan, Azerbaycan, Kırgızistan'da çocuk edebiyatına bakışı öğrenmek heyecan vericiydi. Orada yayımlanan yapıtların Türkiye Türkçesi ile yayımlanması, çağdaş Türk çocuk yazarlarının yapıtlarının orada tanıtımı, basım ve dağıtımı konusunda yapılacak kültür anlaşmalarına gereksinim olduğu açık. Elele yapılacak bu çalışma, dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan ve aynı dili konuşan çocukların çağdaş çocuk edebiyatı yapıtlarına ulaşabilmesi açısından da çok önemli. Bazı bildirilerde çocukların severek okuduğu çağdaş Türk çocuk edebiyatı yazarlarının kitaplarına büyüteç tutulması bu anlamda da sevindirici. Türkiye'den kongreye katıl yayıncı ve editör Dr. Melike Günyüz'ün de bildirisinde dile getirdiği gibi, çocuk kitabı yayıncılığı editör, yazar, çizer, sayfa tasarımcısı, bilgisayar operatörü, matbaacı ve pazarlamacıyı da kapsayan geniş bir ekibin işidir. Bu alanlardan herhangi birindeki özensizlik kitabın istenen kalitede yayımlanma şansını yok eder. Bu nedenle Türkçe konuşulan toplulukların çocuk edebiyatından ve çocuk kitaplarından söz ederken içeriğin yanı sıra, resimleme, baskı, editöryal çalışmaları da göz önüne almamız gerekir. Eskişehir Osmangazi Univ. öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Gültekin'in bildirisinde vurguladığı gibi: "Bazı çocuk ve gençlik edebiyatı yazarları hala otoriter bir anlayışla kitap yazmaya devam etmekte ve birtakım eğitici unsurları çocukların gözüne soka soka aktarmaya çalışmaktadırlar. Bunlara ne yazık ki bazı yayınevleri de ayak uydurmaktadır. "
Türk dünyasının çocukları için ortak bir dergi çıkarılması, Türk Dünyası Çocuk Edebiyatı Yıllığı hazırlanması, Türk Dünyası Çocuk Şiirleri Seçkisi önerileri kongrenin hedeflerini vurgulayan anlamlı önerilerdi. Bakü'de çocuk edebiyatının renkleri konuşulur da çocuksuz bir kongre olur mu? Elbet olmaz, Bakü Türk ilköğretim Okulu'nda okuyan Ahmet Efe, Eren Yiğit ve Hasan, kitaplarını okudukları bir yazarın Bakü'ye geldiğini duyunca ne yaparlar dersiniz? Elbet koşa koşa gelirler üniversiteye... Yazar onları görür de bildirisini onlara göre sunmaz mı? Elbet sunar... Ben de öyle yaptım...
Bakü’de yüreğime çocuk gülüşleri düştü, Türkçe düştü.. Kongreye emeği
Geçenler “yahşi” olsun, nice çocuk buluşmalarına..
maviselyener.com
Cumhuriyet Kitap 981
Mavisel YENER
Farklı coğrafyalarda yaşasalar da aynı dili, aynı yüreği, aynı sesi paylaşanlar Kafkas Üniversitesi'nin düzenledği çocuk edebiyatı kongresinde, 13-15 Kasım 2008'de, bir araya geldi. Dünyanın değişik bölgelerinde "ses bayrağımız Türkçe"mizle yaşayan, onunla şiirler, öyküler yazan, onunla sevinip hüzünlenen edebiyatçı ve akademisyenlerin çocuk ve edebiyat düzleminde buluşması heyecan vericiydi. 1999'dan bu yana çocuk edebiyatı derslerine yer veren Kafkas Üniversitesi, Tebriz'den Kazan'a, Kırım'dan Kaşgar'a uzanan farklı Türk topluluklarında çocuk edebiyatı etkileşimlerine tanık olan akademisyen ve yazarlara ev sahipliği yaptı. Uç gün süren kongrede 170 bildiri sunuldu, bu bildiriler 610 sayfalık bir kitapta toplanarak kongreye katılanlara verildi.
Başkanlığını Prof. Dr. Ömer Okumuş'un üstlendiği kongrede, çocuk ve edebiyat, çocuk ve dil, çocuk ve klasik edebiyat, çocuk edebiyatında çağdaş yaklaşımlar, çocuk ve folklor, çocuk ve değerler, çocuk yayıncılığı, çocuk kitaplarında görsellik, anadil eğitiminde çocuk kitapları, çocuk-aile-kitap ana başlıkları altında toplanmış bildiriler, altı salonda eşzamanlı olarak sunuldu. Açılan çocuk kitapları standı Türkçenin farklı lehçelerinde yazılmış çocuk kitaplarını ve akademik çalışmaları bir araya getirdi. Türkiye'den katılımcı üniversiteler arasında Ankara, Eskişehir Osmangazi, Hacettepe, Atatürk, İstanbul, Çukurova, Uşak, Beykent, Fatih, Fırat, Ege, Kırıkkale, Süleyman Demirel, Gazi, Mimar Sinan, Abant İzzet Baysal, Gaziantep, Ri~~, Cumhuriyet, Erciyes, Dokuz Eylül Üniversiteleri vardı. Türkçe Eğitim Fakülteleri ağırlıklı olmak üzere pek çok farklı fakülteden akademisyenin çocuk ve edebiyat konusunda çalıştıklarını görmek sevindiriciydi. Yazar ve yayıncıların bildirileri özellikle çağdaş çocuk edebiyatı adına önemli göstergeler sundu.
Yukarıda adı geçen onca üniversite çocuk edebiyatına gerçek anlamda katkıda bulunabiliyor mu? Çocuk edebiyatı dersinin seçmeli olduğu, okutulan fakültelerde ders saatinin azaltıldığı göz öl]üne alınırsa bu sorunun yanıtı bellidir. Özellikle öğretmen ve öğretmen adaylarının çocuk edebiyatına ilişkin tutumlarının belirlenmesinde önemli rol oynayan çocuk edebiyatı derslerinin, konu hakkında okumalar yapmış, klasik, yeni ve çağdaş çocuk edebiyatı konusunda donanımlı, yetkin akademisyenler tarafından fakültelerde verilmesi gereği, sunulan bildirilerde de ortaya çıktı. Aksi halde çocuk kitaplarının yalnızca davranış kazandırma ve "çocuk terbiyesi" boyutuyla ele alınması sürecinin devam edip gideceği görüldü.
Aşkaabat (Türkmenistan), Dağıstan, Azerbaycan, Kırgızistan'da çocuk edebiyatına bakışı öğrenmek heyecan vericiydi. Orada yayımlanan yapıtların Türkiye Türkçesi ile yayımlanması, çağdaş Türk çocuk yazarlarının yapıtlarının orada tanıtımı, basım ve dağıtımı konusunda yapılacak kültür anlaşmalarına gereksinim olduğu açık. Elele yapılacak bu çalışma, dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan ve aynı dili konuşan çocukların çağdaş çocuk edebiyatı yapıtlarına ulaşabilmesi açısından da çok önemli. Bazı bildirilerde çocukların severek okuduğu çağdaş Türk çocuk edebiyatı yazarlarının kitaplarına büyüteç tutulması bu anlamda da sevindirici. Türkiye'den kongreye katıl yayıncı ve editör Dr. Melike Günyüz'ün de bildirisinde dile getirdiği gibi, çocuk kitabı yayıncılığı editör, yazar, çizer, sayfa tasarımcısı, bilgisayar operatörü, matbaacı ve pazarlamacıyı da kapsayan geniş bir ekibin işidir. Bu alanlardan herhangi birindeki özensizlik kitabın istenen kalitede yayımlanma şansını yok eder. Bu nedenle Türkçe konuşulan toplulukların çocuk edebiyatından ve çocuk kitaplarından söz ederken içeriğin yanı sıra, resimleme, baskı, editöryal çalışmaları da göz önüne almamız gerekir. Eskişehir Osmangazi Univ. öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Gültekin'in bildirisinde vurguladığı gibi: "Bazı çocuk ve gençlik edebiyatı yazarları hala otoriter bir anlayışla kitap yazmaya devam etmekte ve birtakım eğitici unsurları çocukların gözüne soka soka aktarmaya çalışmaktadırlar. Bunlara ne yazık ki bazı yayınevleri de ayak uydurmaktadır. "
Türk dünyasının çocukları için ortak bir dergi çıkarılması, Türk Dünyası Çocuk Edebiyatı Yıllığı hazırlanması, Türk Dünyası Çocuk Şiirleri Seçkisi önerileri kongrenin hedeflerini vurgulayan anlamlı önerilerdi. Bakü'de çocuk edebiyatının renkleri konuşulur da çocuksuz bir kongre olur mu? Elbet olmaz, Bakü Türk ilköğretim Okulu'nda okuyan Ahmet Efe, Eren Yiğit ve Hasan, kitaplarını okudukları bir yazarın Bakü'ye geldiğini duyunca ne yaparlar dersiniz? Elbet koşa koşa gelirler üniversiteye... Yazar onları görür de bildirisini onlara göre sunmaz mı? Elbet sunar... Ben de öyle yaptım...
Bakü’de yüreğime çocuk gülüşleri düştü, Türkçe düştü.. Kongreye emeği
Geçenler “yahşi” olsun, nice çocuk buluşmalarına..
maviselyener.com
Cumhuriyet Kitap 981
