Azerbaycandakı özel türk liseylerinin beynelxalq olimpiadalardakı uğurları artır

Azerbaycandakı özel türk liseylerinin beynelxalq olimpiadalardakı uğurları artır
Noyabrın 11-den 17-dek Türkmenistanın Aşqabad şeherinde dünyanın 32 ölkesinden olan şagirdlerin iştirakı ile kompüter üzre 3-cü Beynelxalq Layihe Olimpiadası keçirilib. Sözügeden Olimpiadada "Çağ" Öyretim İşletmeleri Şirketinin "Qafqaz" gimnaziyasının 10-cu sinif şagirdleri Fidan Sultanova ve Afaq Memmedlinin hazırladıqları layihe gümüş, "Dede Qorqud" Özel Türk Liseyinin şagirdi Şahin Qedimbeyli ve Bakı Özel Türk Liseyinin şagirdi Kamran Nağıyevin hazırladıqları layihe ise bürünc medallara layiq görülüb. "Çağ" Öyretim İşletmeleri Şirketinin Azerbaycan Türkiye özel liseyleri baş idaresinin reisi Adem Önalın sözlerine göre, ölkede fealiyyet gösteren özel liseylerin şagirdleri 1994-cü ilden etibaren hem Azerbaycanda, hem de dünyanın ekser ölkelerinde keçirilen olimpiadalarda iştirak edir. Şagirdler ilk uğurlarını 1994-cü ilde Bolqarıstanın Varna şeherinde dünyanın 19 ölkesinden olan şagirdlerin iştirakı ile keçirilen 5-ci Beynelxalq Biologiya Olimpiadasında qazanıblar. 2 qızıl, 2 gümüş ve 1 bürünc. Çexiyada 1994-cü ilde 52 ölkenin iştirakı ile teşkil olunan Beynelxalq Biologiya olimpiadasında ise şagirdler rekord netice göstererek 4 qızıl, 4 gümüş ve 10 bürünc, ele hemin ilde Macarıstanda 90 ölkenin qatıldığı Beynelxalq Riyaziyyat Olimpiadasında 3 gümüş, 6 bürünc medal elde edibler: "1996-cı ilde Türkiyenin Ankara şeherinde keçirilen 1-ci Beynelxalq Riyaziyyat müsabiqesinde şagirdlerimiz 4 gümüş, 2 bürünc, hemin ilde Kiyevde 22 ölkenin iştirakı ile teşkil olunan 7-ci Beynelxalq Biologiya Olimpiadasında 1 qızıl, 1 gümüş, 1 bürünc medal qazanıblar. 1997-ci ilde İstanbulda teşkil edilen 3-cü Avrasiya Biologiya müsabiqesinde 1 qızıl, 1 bürünc, Bursada keçirilen 1-ci Avrasiya Fizika müsabiqesinde 1 qızıl, 1 bürünc, 1 gümüş, Konyadakı 2-ci Avrasiya Riyaziyyat müsabiqesinde 2-ci Avrasiya Riyaziyyat müsabiqesinde 1 qızıl, 1 gümüş, 2 bürünc, Eskişeherdeki 1-ci Avrasiya Kimya müsabiqesinde ise şagirdler 1 gümüş ve 1 bürünc medal qazanıblar. 1998-ci ilde Qırğızıstanın İssıkkul şeherinde keçirilen Mendeleyev Olimpiadasında 2 bürünc, Tailandın Taipei şeherinde 82 ölkenin iştirakı ile teşkil olunan Riyaziyyat Olimpiadasında 1 bürünc medal elde edibler". A.Önalın dediyine göre, 1999-2000-ci illerde özel liseylerin şagirdleri Bakı, Minsk, Varşava, Antalya, Alma-Ata, Leiçester, Vaşinqton, Aşqabad, Moskvada teşkil olunan olimpiadalarda ümumilikde 6 qızıl, 10 gümüş, 7 bürünc qazanıblar. 2001-04-cü iller arası Afina, Aşqabad, Qlazqo, Vaşinqton, Moskva, Alma-Ata, Astana, İstanbul, Vali, Grininqen, Riqa, Tokio, Minsk, Taipei, Vinskonsin, Kanberra, Kiel, Cakartada keçirilen Beynelxalq Riyaziyyat, Biologiya, Kimya, İnformatika, Ekologiya, Fizika olimpiadalarında ümumilikde şagirdlerin qazandıqları medalların sayı ise 18 qızıl, 15 gümüş, 30 bürüncdür: "2005-ci ilde Buxarestde 41 ölkenin qatıldığı 2-ci Beynelxalq İnformatika Layihe yarışmasında 2 gümüş, Pekanbaruda 20 ölkenin iştirak etdiyi 6-cı Asiya Fizika Olimpiadasında 1 bürünc, Alma-Atadakı 7-ci Beynelxalq Riyaziyyat Layihe müsabiqesinde 2 qızıl, 4 gümüş, 4 bürünc, Salamankadakı 36-cı Beynelxalq Fizika Olimpiyadasında 1 qızıl, 2 bürünc, Taipeideki 37-ci Beynelxalq Kimya Olimpiadasında 2 qızıl, 1 gümüş medal qazanmışıq. 2006-07-ci illerde ise Buxarest, Alma-Ata, Lubliyana, Kordoba, Sinqapur, Seul, Ankara, İstanbul, Rodos ve Sarayevoda informatika, fizika, riyaziyyat, biologiya, Türk dili, ekologiya, kimya üzre Beynelxalq Olimpiadalarda şagirdlerimiz Azerbaycana 9 qızıl, 19 gümüş, 11 bürünc medalla qayıdıblar". Baş idare reisi deyib ki, özel liseylerin şagirdleri dekabrın 5-den 11-dek tebiet elmleri üzre 52 ölkenin iştirakı ile Koreyada keçirilecek olimpiadada, daha sonra ise Amerikada, Çinde, Rumıniyada, Ukraynada, Qazaxıstanda, İspaniyada teşkil olunan bilik yarışlarına qatılacaqlar. 2009-cu ilin aprel ayında ise Azerbaycan-Türkiye Özel Liseyleri üçüncü defe Etraf Mühitin Mühafizesi Beynlexalq Layihe Olimpiadasına ev sahibliyi edecek. "Xoşbext bir dünya namine el-ele" devizi altında keçirilen evvelki olimpiadalara nisbeten sözügeden yarışın miqyası daha böyük olacaq: "Bu olimpiadalar sadece, tedbir xatirine keçirilmir. İlk merhelesinden son merhelesinedek bu olimpiadaların teşkiline, keçirilmesine çox sayda alimler, mütexessisler celb olunur. Azerbaycanda fealiyyet gösteren iri şirketlerin nümayendeleri bu olimpiadalarda iştirak edirler. Onlar her şeyi diqqetle izleyirler. Maraq doğuran, perspektivi olan layihelerin heç biri diqqetden kenarda qalmır. Hemin şirket ve ya şexs layihe ile maraqlanır, onun davam etdirilmesi üçün zemanetini ortaya qoyur. Ve ya olimpiada iştirakçısı olan uşaqlar ele bir ideyanın izine düşmüş olarlar ki, bu ideya gelecekde böyük ixtira ve keşflerin yaranmasına sebeb ola biler. Her ideya ve ya layihe sahibi de ali mektebde, ali mektebden sonrakı illerde öz ideyasını davam etdirib mükemmel hala getirer, ona heyat vesiqesi qazandırar. Azerbaycanda fealiyyet gösteren özel türk liseylerinin meqsedi tekce yüksek ixtisaslı kadrlar, savadlı gencler hazırlamaq deyil. Burada hem de dünyaya, insanlığa daha aydın gözle baxan, insanlığa isti bir sevgi besleyen ve bu sevgini gelecekde öz emellerinde beşeriyyete paylayacaq kamil şexsiyyetler yetişdirilir. Bu gün bu mektebin mezunlarının 35 faizi dünyanın 40-a yaxın ölkesinde Azerbaycanı leyaqetle temsil edir. İndiye qeder mezun olan 3904 şagirdimiz 3785 neferi, yeni 98 faizi bu ve ya diger nüfuzlu ali mekteblerin telebe heyetine qatılıb. İnanırıq ki, Azerbaycanın sabahı bugününden daha parlaq, daha uğurlu olacaq. Bu inamı bizde doğuran mehz bele genclerimizdir. İster respublika, isterse de beynelxalq olimpiadalarda birlikde 793 medal qazanmışıq. Her 7 güne 1 medal düşür. Elbette, bu bizi sevindirir. Azerbaycanımız namine elm üçün dünya ile yarışmamız ise davam edir. Keçdiyimiz bu yola göre qürur duyuruq. Qürur duyuruq ki, dost ve qardaş Azerbaycanın xidmetindeyik. Qürur duyuruq ki, "Bir millet, iki dövlet" vehdetinde türk esri olacaq XXI esrin tentenesine xidmet edirik".

A.Önalın sözlerine esasen, özel liseyler terefinden olimpiadalara hazırlığa 7-ci sinifin 3-cü rübünden başlanılır. Seçimde her bir şagirdin qabiliyyet ve bacarığını aşkar etmekle müellimlerin fikri esas götürülür. Tebii ki, bu proseslerde valideynlerin fikirlerine de hörmetle yanaşılır. Yalnız bundan sonra heftede 2 saat olmaqla, fundamental şekilde olimpiada dersleri keçirilir. Dersler sona çatanda onlara yay tapşırıqları verilir. 8-ci sinifden onlara heftede 4 saat olmaqla, olimpiada fenlerinden ders keçilmeye başlanır ve her ayın sonunda şagirdler yoxlama imtahanından keçirilir, yanvar ayında ise bütün liseylerde ümumi veziyyet müeyyen edilir, neticeler bütün mekteblere çatdırılır. Bu, may ayına qeder davam etdirilir. May ayında Azerbaycandakı bütün liseylerde olimpiada namizedleri Bakıya devet edilir ve Bakıda bir imtahan keçirilir. Daha sonra Quba liseyinde 10 günlük bir "kamp" (dernek) teşkil edilir ve olimpiada üçün seçilmiş şagirdlerimizle bu "kamp"da xüsusi hazırlıq aparılır. Sonra onlara yene yay tapşırıqları verilir ve sentyabr ayından 9-cu sinifde ("kamp"da hazırlıq keçen ve keçmeyen bütün şagirdler iştirak ede biler) ümumi bir imtahan edilir. Bir daha olimpiadaya aparılacaq uşaqlar müeyyenleşdirilir. Bütün liseyler üzre olimpiada üçün müeyyen edilen bu uşaqlar Bakıda heftede 4 saat olmaqla, olimpiada derslerine celb olunur ve onlara her heftenin 6-cı, bazar günleri ölkenin yüksek seviyyeli alimleri, qabaqcıl müellimleri ders keçirler. Bu derslerde yalnız 9-cu siniflerden müeyyen sayda şagird iştirak ede biler. 10 ve 11-ci siniflerde ise bu qayda üzre artıq seçim edilib: "Melum olduğu kimi, ayrı-ayrı liseylerden olimpiada üçün müeyyen edilen şagirdlerimiz olimpiada dersleri keçmek üçün her heftenin sonu Bakıya toplaşırlar, bazar günleri ise geri qayıdırlar. Bu, çox ağır, eziyyetli, hem de xerc teleb eden bir prosesdir. Şirketimiz bu meseleni daim diqqetde saxlayır. Gelecekde onların, yeni olimpiada üçün seçilen şagirdlerin Bakıda qalıb tehsillerini burada davam etdirmeleri temin olunacaq".

A.Önalın söylediyine göre, hem Azerbaycanda, hem de dünyanın bütün ölkelerinde teşkil olunan olimpiadalarda her fenn üzre o ölkenin birincileri iştirak edir. Teşkilati, texniki cehetlerden tutmuş, son neticeye qeder bütün mesuliyyet ise olimpiadanı keçiren terefin üzerine düşür. Kenardan baxanda bunlar adi görünse de, çox ciddi meselelerdir: "Olimpiadanı keçiren zaman sen şagirdlerin, bu şagirdleri hazırlayan müellimlerin, mektebin, valideynlerin qarşısında, bunlardan da yüksekde xalqın qarşısında, bize etimad besleyen prezident qarşısında mesuliyyet hiss edirsen. Olimpiada tekce bilik yarışması deyil, bu, Azerbaycanın dünyaya açılan pencereleridir. Biz dünyaya bu pencerelerden boylanacağıq, dünya bize bu pencerelerden baxacaq. Olimpiadalar Azerbaycanı dünyaya, dünyanı da Azerbaycana yaxınlaşdırmaqda böyük rol oynayır ve gelecekde de bu rolu oynamaqda davam edecek".
Sevinc QARAYEVA
http://www.525.az/new/2008/11/29/read=37227