Teyyar Mustafayev: “Yüksekixtisaslı ve bacarıqlı kadrlara her bir şirketin ehtiyacı var”

2009-10-cu tedris ili arxada qaldı. Her il olduğu kimi, bu il de ali tehsil müessiselerinden mezun olan minlerle genc artıq iş axtarışına başlayıb. Lakin ekser hallarda iş tapmaq bir çox genclere nesib olmur. Bezi gencler ise iş üçün hara ve nece müraciet edeceklerini bele bilmirler. Bele zamanlarda genclerin kömeye, meslehete daha çox ehtiyacı olur. Bes emek bazarına yenice qedem qoyan bu genclere kim kömek etmelidir? Ümumiyyetle, gencler iş axtarışlarına ne zaman başlamalıdırlar, onlar iş tapa bilmek üçün nelere diqqet etmelidirler? Bütün bu suallara cavab almaq üçün Qafqaz Universitetinin iş dünyası ile elaqeler üzre prorektoru Dr. Teyyar Mustafayeve müraciet etdik.

- Teyyar müellim, her il ali tehsil müessiselerinden minlerle genc mezun olsa da onlardan bir çoxu özüne iş tapa bilmir. Sizce, bu, ne ile bağlıdır? Boş iş yerleri yoxdur, yoxsa...

- Müasir dövrde en böyük problemlerden biri de işsizlikdir. Bu problem dünyanın bütün ölkelerinde mövcuddur. İşsizlik problemi bir çox sebeblerden yaranır. Bu sebeblerden biri de odur ki, gencler özlerine düzgün ixtisas seçmirler. Gencler ali mekteblere daxil olarken ixtisas seçimini düzgün aparmadıqları üçün sonradan iş tapmaqda çetinlik çekirler. Hazırda orta mektebi bitiren şagirdlerin ekseriyyeti üçün esas meqsed universitete qebul olmaqdır. Bu zaman ixtisas ve peşe seçimine o qeder de ehemiyyet verilmir. Ekser hallarda valideynler de bu cür düşünürler. Halbuki esas meqsed düzgün ixtisas seçimi olmalıdır. Gencler ele ixtisas seçmelidirler ki, gelecekde hemin sahede özlerine münasib iş tapa bilsinler.

- Düzgün ixtisas seçiminden elave nelere diqqet etmek lazımdır ki, gelecekde, universitetden mezun olduqdan sonra iş tapmaq mümkün olsun?

- İxtisas seçiminden sonra, ikinci önemli mesele odur ki, şagird hansı ali mektebe qebul olacağını düzgün müeyyen etmelidir. Bu mesele de ixtisas seçimi qeder ehemiyyetlidir. Bildiyimiz kimi, her müessisenin bir mehsulu olur. Hemin mehsulların keyfiyyeti ise ona olan telebile ölçülür. Tebii ki, alıcılar daha keyfiyyetli mehsulları almağa üstünlük verirler. Eslinde ali mekteb de bir müessisedir. Onların “mehsulları” ise mezunlarıdır. Müessise ve şirketler işçi seçerken daha yaxşı tehsil veren, telebelerine seçdikleri ixtisası yüksek seviyyede öyreden universitetlere üstünlük verirler. Biz il erzinde onlarla şirketde oluruq, iş adamları ile görüşürük. İş adamları açıq şekilde bildirirler ki, onların yüksekixtisaslı kadrlara ehtiyacları var. Onlar işe götürecekleri kadrlarda bezi keyfiyyetlerin olmasını isteyirler. Ona göre de her bir telebe ve yaxud da mezun, ilk növbede, iş dünyasının teleblerini ve sahibkarların ne istediklerini, hansı keyfiyyetlere üstünlük verdiklerini müeyyen etmelidir.

- Bes sahibkarların esas telebleri nedir? Onlar işe götürmek istedikleri mütexessislerden neleri teleb edirler?

-İş dünyasının, sahibkarların esas telebi odur ki, işe götürecekleri insan etibarlı ve dürüst olsun. Heç bir sahibkar istemez ki, onun işçileri arasında münaqişeler, narazılıqlar olsun. Yeni sahibkarlar kollektivle ünsiyyet yarada bilen, ünsiyyetcil kadrları işe götürmek isteyirler. Sahibkarların ikinci telebi ise işe götürecekleri kadrların öz ixtisaslarını yaxşı bilmeleridir. Buna göre de telebeler universitetlerde oxuduqları zaman öz ixtisaslarını derinden öyrenmeli, müasir dersliklerden, yeni edebiyyatlardan istifade etmelidirler. Başqa bir önemli mesele ise kompyuter texnologiyaları ile bağlıdır. Bildiyimiz kimi, bu gün ekser müessise ve şirketlerde kompyuter texnologiyalarından istifade olunur. Ona göre de kompyuter proqramlarını ve internetden istifadeni en aşağı seviyyede olsa bele bilmek lazımdır. Çünki kompyuterden istifadeni bilmeden iş tapmaq çox çetindir. Bundan elave, xarici dil bilmek her bir mezun üçün elave üstünlük hesab olunur.

- İş tapmaq üçün, ilk növbede, neden başlamaq lazımdır?

- Her şeyden önce mezunlar ve ya iş axtaranlar özleri haqqında mükemmel CV (tercümeyi-hal) hazırlamalıdırlar. Onların iş heyatına başlaması mehz bu CV-lerin nece hazırlanmasından çox asılıdır. CV-ler ele hazırlanmalıdır ki, onu oxuyan şexsde elave sual yaranmasın. Diqqet etmek lazımdır ki, CV-de yalan ve şişirdilmiş melumatlar yer almasın. Çünki CV-de teqdim olunan melumatların yalan olduğu ortaya çıxarsa, bu, iş axtaran üçün heç de yaxşı olmaz. Hetta hemin şexs iş üçün bir daha o şirkete müraciet ede bilmez. Üz-üze görüşler zamanı da son derece diqqetli olmaq, en kiçik detallara bele fikir vermek lazımdır. Meselen, içeri girerken otağın qapısını döymek, belke de, işle bağlı ehemiyyetsiz bir meseledir, amma bu hereketiniz işegötürende sizin haqqınızda müsbet fikir formalaşdıra biler.

- Bu gün ölkemizin emek bazarında hansı ixtisaslara daha çox ehtiyac hiss olunur?

- Ayrı-ayrı şirketlerde olarken apardığımız müşahideler, hemçinin ölkenin emek bazarındakı araşdırmalarımız gösterir ki, bu gün müasir texnologiyaları bilen mühendislere böyük ehtiyac var. Bu, hem yüngül, hem de ağır senaye sahelerinde hiss edilir. Xüsusile, neft-kimya mühendislerine böyük ehtiyac var. O cümleden kompyuter mühendislerine ve proqramçılara da teleb çoxdur. Bundan başqa, marketinq sistemini mükemmel bilen kadrlara her bir şirketde böyük ehtiyac var. İctimaiyyetle elaqeler, reklam, maliyye-bank ve biznesin teşkili kimi sahelerde de kadr ehtiyacı hiss olunur. Meselen, universitetimizin iqtisadiyyat fakültesinden mezun olan telebelerimizin, demek olar ki, hamısı işle temin olunub.

- Sizin fikrinizce, yaxşı iş ne demekdir?

- Yaxşı iş üçün üç meseleye diqqet yetirmek lazımdır. Bunlar iş şeraiti, yüksek maaş ve karyera imkanlarıdır. Eger bu üç meyar bir arada varsa, onda hansı şirketde ve yaxud hansı sahede işlemeyin o qeder de ehemiyyeti yoxdur. Bir insan karyera imkanları olan böyük bir şirketde, yaxud da dövlet idaresinde işlediyi halda, maaşı azdırsa, onun işine yaxşı iş demek olmaz. Yaxud da bir insan işlediyi yerden yüksek emekhaqqı alır, amma o işde karyera imkanları yoxdursa, buna da yaxşı iş demek olmaz. Biz defelerle şahid olmuşuq ki, mezunlarımız emekhaqları yaxşı olduğu halda, işlerinden ayrılıblar. Sebeb ise ekser hallarda iş şeraitinin ve karyera imkanlarının olmaması olub.

- Aydındır ki, bu üç meyarın bir arada olduğu iş yeri tapmaq o qeder de asan deyil. İş heyatına başlayan gencler sadaladığınız bu üç meyardan hansına daha çox üstünlük vermelidirler?

- Hesab edirem ki, eger bir yerde iş şeraiti yaxşıdırsa ve karyera imkanları da varsa, maaşın az olması ile bir müddet razılaşmaq olar. Xüsusile de, universitetlerden yeni mezun olanlar, ilk növbede, karyera imkanları olan işlere üstünlük vermelidirler. Biz öz mezunlarımıza da her zaman bunu tövsiye edirik.

- Yeni işe başlayan mezunlarla nece münasibet qurursunuz? Onlara hansısa formada kömeklik edirsiniz?

- Universitet rehberliyi olaraq, biz öz mezunlarımızla daima elaqe saxlayırıq. Bu meqsedle universitetimizde iki şöbe yaradılıb. Bunlar mezun koordinasiya ve staj ve karyera planlama şöbeleridir. Mezunlarımız tez-tez universitete devet olunur ve onların telebelerle görüşleri teşkil edilir. Mezunlarımızın iş heyatında qarşılaşdıqları çetinlikler öyrenilir. Çox zaman mezunlarımızın iş yerleri ile tanış oluruq, onların hansı şeraitde işledikleri ile yaxından maraqlanırıq. Meselen, mezun koordinasiya şöbesi terefinden bir il erzinde mine qeder mezunumuzun iş yerine ziyaretler teşkil edilib.

- Qafqaz Universitetinde mezunların işle temin olunmaları nece teşkil olunub?

-Mezunlarımızın işle temin olunmaları istiqametinde de çox ciddi işler heyata keçirilir. Bu sahede Qafqaz Universiteti olaraq, böyük tecrübe elde etmişik. Biz yay tetilleri zamanı 2-ci ve 3-cü kurs telebelerini aparıcı şirketlerde tecrübe keçmeye gönderirik. Hetta telebelerimizi bu meqsedle Türkiye ve Avropaya da gönderirik. Telebelerimizin tecrübe keçmeleri ve gelecekde işle temin olunmaları üçün universitetimizle ölkenin aparıcı şirketleri arasında protokollar imzalanıb. Hemin şirketlerle yaxından emekdaşlıq edirik. Eyni zamanda biz ayrı-ayrı şirketlerin rehberlerini, nümayendelerini universitete devet edirik ve burada telebelerle görüşlerini teşkil edirik. Bundan başqa, Qafqaz Univerisiteti her il enenevi olaraq Emek ve Ehalinin Sosial Müdafiesi Nazirliyi ile birlikde emek sergisi keçirir. Meselen, sonuncu emek sergisinde ölkenin iri şirketleri universitetimize gelerek mezunlarımız üçün 700-e yaxın iş yeri teklif etdiler. Hazırda Qafqaz Universiteti mezunlarının 90%-i işle temin olunub. Diger 10%-i ise ya aile şeraitine göre, ya da herbi xidmetde olduğuna göre işlemir.

05.07.2010 Allahverdı Ceferov

www.zaman.az